6 tips om je online artikelen scanbaar te maken
We moeten rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan… Herman van Veen zong het al in 1979, maar dik 40 jaar laten lijkt ‘ongelooflijke haast’ nog meer aan de orde dan ooit. Ook online. Wat zeg ik, vóóral online. Mensen willen graag antwoord op hun vraag, maar het moet ze niet te veel tijd kosten. Daarom maak jij je teksten scanbaar. Zodat je lezers razendsnel hun antwoord vinden. En weer doorgaan.
The Wall of Text
De Wall of Fame kennen we allemaal, maar heb je al ooit van de Wall of Text gehoord? Nee? Nou, ik ben er vrij zeker van dat je hem ooit hebt gezien. Het is namelijk niet één muur. Je vindt ze overal. In boeken, in mails, in blogs.
Tekstmuren zijn enorme hoeveelheden woorden die allemaal naast en onder elkaar staan. Het lijkt alsof de schrijver van de tekstmuur is vergeten waar zijn enter-toets zat. In plaats van af en toe een leespauze in te lassen, typte hij maar door.
Waardevolle informatie, dat wel. Maar hij realiseerde zich niet dat niemand die ooit zou lezen. Want zo’n Wall of Text, dat schrikt mensen af. Zodra ze hem zien, raken ze verblind door woorden. En klikken ze sneller weg dan jij op ‘enter’ kunt drukken.
Niet zo effectief dus, die Wall of Text. Maar, hoe voorkom je hem?
Witruimte maakt een tekst scanbaar
Die Wall of Text ontbreekt het vooral aan één ding: witruimte. Ademruimte, zo je wil. Ruimte waarin je lezer even tot rust kan komen. Die hem overzicht geeft. Juist die witruimte zorgt ervoor dat een tekst scanbaar is. 6 praktische tips:
Tip 1: korte alinea’s
Ja, het onderwerp waar je over schrijft is breed. Je hebt daarom veel woorden nodig om erover te vertellen. Dat mag. Het betekent namelijk nog niet dat je al die informatie onder elkaar moet plakken. Deel het op in kleine stukjes. Hapklare brokken, die je lezer zo naar binnen kan werken. Korte alinea’s. Met daarna een enter.
(Dit was dus één alinea. Hierna komt de volgende.)
Uit hoeveel zinnen mag een alinea bestaan? Maximaal 6, dat is mijn advies. Als je er meer onder elkaar plakt, gaat je lezer al snel op zoek naar het stuk dat hij wél kan scannen. Rennen, vliegen… Weet je nog?
Het minimale aantal regels voor een alinea is 1. Ja, een alinea mag best bestaan uit 1 zin. Wat zeg ik, het mag zelfs een enkel woord zijn. Als je de aandacht maar vasthoudt.
En door.
Tip 2: Tussenkoppen
Leuk, al die korte alinea’s. Maar als je er teveel achter elkaar zit, ontstaat alsnog een woordenbrij. En dat wilde je juist niét bereiken. Dus plaats je tussenkoppen.
Wat voor tussenkoppen, vraag je je af? Online werken informatieve koppen vaak het best. Ze leiden de lezer door je tekst. Als ze iets zien wat ze interessant vinden, stoppen ze om het te lezen. En alles wat niet relevant lijkt, slaan ze over.
Natuurlijk mag een tussenkop ook creatief zijn. Dit type kop past beter in een tekst die je schrijft ter vermaak. Denk: een column of een kort verhaal. In gedrukte magazines zijn ze ook op hun plaats. Voor dat soort teksten nemen mensen namelijk de tijd. Dan houdt zo’n creatieve tussenkop de aandacht vast.
Aangezien dit een informatief blog is, houd ik de tussenkoppen in het eerste genre.
Tip 3: Opsommingen
Online zijn opsommingen je beste vriend. Waarom, vraag je je af? Opsommingen:
- Trekken de aandacht
- Geven structuur aan je verhaal
- Zorgen voor overzicht
En als je het goed doet, ontstaat naast je opsomming ook witruimte. Dat is best belangrijk, zoals je je vast nog wel herinnert.
Wanneer kies je voor een opsomming in plaats van lopende tekst? Bijvoorbeeld als je meerdere dingen in één zin achter elkaar hebt staan. Vaak is dit heel makkelijk uit te werken tot een opsomming. Verder kun je denken aan een stappenplan of checklist. Of in het geval van een langer blog: een inhoudsopgave (met links!).
Tip 4: uitgelichte quotes
Nog zo’n handige aandachtstrekker die een tekst scanbaar maakt: een uitgelichte quote. Dit is een zin die je nog eens extra groot en liefst tussen aanhalingstekens in je tekst zet. Zodat het oog van je lezer erop valt.
Het spreekt voor zich dat uitgelichte quotes waardevol moeten zijn. Bijvoorbeeld omdat ze belangrijke informatie bevatten. Of omdat ze ont-zet-tend grappig zijn. Lachen mag. Het is zelfs gratis. Als dat de gemiddelde Nederlander nog niet overtuigt 😉
Tip 5: opvallende opmaak
Oké, stiekem is de uitgelichte quote ook een vorm van opvallende opmaak. Maar dat vergeten we voor het gemak even. Zie je? Ik weet nergens meer van.
Dan nu over tot de opvallende opmaak. Ik bedoel hier geen regenboogkleurige, WordArt-waardige creatieve uitbarstingen. Nee, deze manier om je tekst scanbaar te maken is veel simpeler. Het zit namelijk in elke tekstverwerker.
‘Jahaa, vertel het nu maar’. Daar ga je: bold en italic. Of in het Nederlands: dikgedrukt en schuingedrukt. Maar dat had je vast al uit de opmaak afgeleid.
Dikgedrukt gebruik je al je extra nadruk wil leggen op een woord of zin. Houd het beperkt tot maximaal drie woorden. Als je er meer dik maakt, gaat de kracht van het opvallen verloren.
Voor schuingedrukt gelden iets andere regels. Deze opmaak gebruik je namelijk vaak bij leenwoorden, titels of citaten. Maar cursief – je weet wel, het moeilijke woord voor schuingedrukt – trekt ook de aandacht. Je gebruikt het bijvoorbeeld als je als schrijver een vraag stelt aan je lezers. Wanneer gebruik jij cursieve tekst in je blogs?
Tip 6: regelafstand en uitlijning
Dit is een tip die je niet bij het schrijven van je tekst kunt toepassen. Het gaat namelijk over de lay-out van je website. Ook daarmee kun je namelijk veel winst behalen.
Begin bijvoorbeeld bij de regelafstand. Hoe dichter je regels onder elkaar staan, hoe lastiger het is voor een lezer om de zinnen snel te scannen. Overigens: als ze te ver uit elkaar staan, bereik je hetzelfde effect. De waarheid ligt dus ergens in het midden.
Ook de uitlijning van de tekst maakt een groot verschil. Een lezer die voor elke zin zijn hele beeldscherm van links naar rechts moet doorpluizen, haakt al snel af. Zorg ervoor dat ongeveer de helft van het scherm gevuld is met tekst. Op een pc of laptop dan. Op mobiel gelden weer andere regels.
Hoe maak je je tekst scanbaar?
Samenvattend: een scanbare tekst is een tekst die voldoende witruimte bevat en waar structuur in is aangebracht. Online lezen mensen in een F-vorm. Niet letterlijk de F, maar de vorm van deze letter weerspiegelt waar de aandacht naar uitgaat. De eerste alinea krijgt het meeste aandacht. Daarna stoppen mensen voornamelijk bij tussenkoppen en andere opmaak die opvalt. Dat zijn:
- opsommingen
- quotes
- vette en cursieve woorden
Vinden ze iets interessant, dan lezen ze verder. Een tekst zonder visuele aanknopingspunten is daarom online een doodzonde. En doodzonde van de moeite.
Hoe zorg jij ervoor dat je teksten makkelijk scanbaar zijn? Laat het me weten!
Voordat je verdergaat…
Zelf beter leren schrijven? Meld je aan voor de gratis cursus Beter Schrijven in 30 dagen!
